Rerum Artificialum Intelligentium

Het christendom is niet zomaar een godsdienst. Het is een revolutionaire beweging. Paus Leo XIV wees er ook al op dat ons rechtvaardigheidsgevoel ons geloof voorafgaat. Heiligheid kan niet zonder rechtvaardigheid. Onze wereld verdient beter dan Gaza, Oekraïne en Soedan. De Kerk kiest de zijde van de verdrukten.

Dat is ook de reden geweest waarom de Romeinse keizers (Nero, Decius, Diocletianus …) de eerste christenen zo zwaar vervolgden. Maar het is ook de bron van het succes van de Kerk. Het bloed van de martelaren liet paradoxaal de beweging spectaculair groeien. De relieken ondersteunden in de middeleeuwen de marketing van kerk en stad. De Kerk kwam in een establishment-rol, zodat de algemene bekommernis over sociale verdrukking enigszins achteruitging. De bekommernis leefde wel verder op lokaal vlak waar gasthuizen in steden de eerste vormen van sociale zekerheid begonnen te organiseren. Het waren mensen als Adolf Daens, Leo XIII en Edward Poppe die inzagen dat de kerk haar sociale rol versterkt moest opnemen in het industrieel tijdperk.

Edward Poppe is misschien minder bekend. Hij was een priester uit Temse die de sociale leer van de Kerk zeer ter harte nam. Zijn heilig vuur moet grote indruk gemaakt hebben bij zijn tijdgenoten. We gedenken hem jaarlijks op 10 juni.

Zijn we nu in een nieuwe verdrukking beland of moeten we eerder spreken over een collectieve waanzin? Ten eerste komen we tot een steeds grotere inkomensongelijkheid. Dat heeft te maken met onze schijn-meritocratie, een collectieve cultuur van dwang, gierigheid en hyperactiviteit waarin er nooit genoeg is voor iedereen. Aan de basis daarvan liggen reusachtige cohorten van academisch geschoolden die hun behaalde graad beschouwen als een opstap naar persoonlijk succes en niet als een oproep tot dienstbaarheid aan de maatschappij. Ten tweede, als gevolg van het eerste, zien we een enorme kaalslag ontstaan met grote ecologische gevolgen. En tenslotte vinden we ook verdrukking in nieuwe vreemdsoortige vormen: mentale verdrukking in bedrijven en zelfverdrukking tot burn-out bij medewerkers.

Het heilige dat we vroeger vereerden, keren we de rug toe en we staren nu met open mond naar luidruchtige miljardairs. Het zijn allemaal gevolgen van onze afgoderij aan de Mammon. We onthouden erkenning aan wie het eigenlijk wel verdient en we verlenen erkenning aan wie het niet verdient.

Recent is er ook de ontmenselijking door artificiële intelligentie: het onethisch en onoordeelkundig omgaan met artificiële intelligentie. Het verspillen van gigantische hoeveelheden aan kostbare hulpmiddelen: apparatuur, energie en menselijke tijd, en dat louter voor kleinmoedig vertier in de sociale media. Deskundigheid wordt ontmenselijkt tot een vraag en antwoordspel tussen dwazen en machines. De nieuwe Grote Verdrukking is er al.

Ik verwijs ook naar mijn blog: De diepe kloof tussen waarde en waardering.

Foto: Interieur van Antonio Gaudi's Sagrada Familia kerk in Barcelona
- Image by Кирилл Соболев from Pixabay