Het woord ‘te’
wijst op een gebrek aan matigheid en dat is misschien al een zonde. Te goed is
dus niet zo goed. Je kan ook nooit voor iedereen te goed zijn Er is
altijd iemand voor wie je slecht bent bijvoorbeeld gewoon omdat je in de weg
loopt, of omdat je te veel verspilt. Te goed is niet goed.
Maar wat betekent
het als anderen van jou zeggen dat je te goed bent? Die kritiek komt meestal
van een persoon die jou nabij is. De kritiek slaat dan op het feit dat jij te
goed bent voor mensen die in de ogen van de kritiekgever minder belangrijk zijn.
In het verhaal van de Verloren Zoon vond de oudste zoon dat de vader te goed
was voor de jongste zoon. Een gelijkaardig voorbeeld is dat je goed bent voor een arme
bedelaar en jouw familie vindt daarom dat je te vrijgevig bent voor een vreemde.
Moreel gezien is het perfect aanvaardbaar dat je meer goed doet voor wie jou
nabij is en minder voor vreemden. Het zou zelfs immoreel aangevoeld worden als je je eigen familie en
vrienden zou benadelen tegenover een onbekende. Maar wat als die onbekende in hogere nood is? En wie is jou nabij? Wie is
onze naaste? Daarvoor moeten we te rade gaan bij het verhaal van de Barmhartige Samaritaan. Was de Barmhartige Samaritaan ook te
goed? Het evangelie vermeldt niet hoe riskant zijn reddingsoperatie was en dat
brengt ons naadloos bij het volgende punt.
Als mensen die
van je houden, zeggen dat je te goed bent, kan dat ook wijzen op een bezorgdheid.
Ten eerste is er de bezorgdheid dat het goed zijn te veel energie van je vergt en
dat het je zal uitputten. Te goed zijn kan burn-out veroorzaken. Maar er is nog
iets veel ergers. Goede mensen zijn een aantrekkelijk doelwit voor booswichten.
Daar zijn twee redenen voor. Ten eerste is er de afgunst voor de sympathie die goede
mensen opwekken. Ten tweede is er de wetenschap dat goede mensen veel vertrouwen hebben in hun medemensen en dat zij weinig
vergeldingsdrang tonen. De booswicht zal dan gemakkelijk wegkomen met het
kwaad dat die wil aanrichten. Goede mensen aanvallen is dus de weg van de geringste inspanning kiezen. Het is niet aangenaam leven als je helemaal
niet gevreesd wordt. Het probleem is dan niet zozeer het te goed zijn, maar het
te veel kwetsbaarheid etaleren. Goed zijn gaat echter niet zonder kwetsbaarheid
prijs te geven en het vergt dus veel durf. Te goed zijn is waarschijnlijk roekeloos.
Dit is een van de
meest heikele punten in het christendom. Ik raakte het al aan in mijn blog over christendom en zelfverloochening. Heeft Christus te veel kwetsbaarheid
getoond aan de booswichten van zijn tijd? Heeft Hij de kwade krachten niet
geprovoceerd? Door op een veulen Jeruzalem binnen te rijden, maakte Hij van
zichzelf een ideaal paaslam voor de op gang zijnde feestelijkheden. Als
Pilatus zegt dat hij geen kwaad ziet in deze man, klinkt dat wrang, want het
lijkt wel dat Hij een arme dwaas is. Hij kon inderdaad niet sterven zonder eeuwige
smaad op zich te laden, ook nu nog. Bij alle grote misdaden zie je immers dat
het slachtoffer een deel van de schuld krijgt, het is een gevolg van ons algemeen
tekort aan mededogen. We zijn dus niet altijd te goed, we zijn
soms ook te slecht en zeker te zwak. Gods genade moet dat allemaal oplossen.
Goed zijn zonder
te goed te willen zijn is misschien dit: mededogen tonen voor de medemens in
het nederige besef dat we soms op het mededogen van anderen aangewezen zijn en
dat we daarop aanspraak mogen maken. Vorig jaar leerden we alvast van Sint-Jan-met-de-Ladder dat we steeds beter kunnen worden en dat
is een hele troost voor perfectionisten.
2023: Deze blog was het tweede deel van mijn trilogie over de goedheid, neergeschreven jaarlijkse bedenkingen bij de veertigdagentijd.
Trilogie over de goedheid
30/3/2021 | |
29/3/2022 | |
28/3/2023 |
Foto: Rembrandt
van Rijn – de terugkeer van de verloren zoon – Wikimedia Commons
Geen opmerkingen:
Een reactie posten