De Barmhartige Samaritaan herlezen

In mijn blog van drie jaar geleden besprak ik al deze parel aan de kroon van onze christelijke erfenis. Het mooie aan een parel is dat je hem kan draaien en weer een ander kleurenspel ontdekken, en dat is zo met vele verhalen uit de bijbel. Als lezer of toehoorder ben je spontaan geneigd je te identificeren met de Barmhartige Samaritaan, en het verhaal lijkt de bedoeling te hebben je aan te sporen om Barmhartige Samaritaan te zijn. Alleszins willen we niet zo laf zijn als de priester of de leviet en dat we ook wel eens rover zouden kunnen zijn, is een gedachte die zelfs niet opkomt.

Maar wie is eigenlijk de centrale figuur in dit verhaal? Om dat te weten moeten we naar de centrale vraag gaan: wie is de naaste …. van de man die gewond op de weg naar Jericho lag? De bedoeling van dit verhaal is dat we ons inleven in de man die halfdood geslagen wordt en kermend in de allerdiepste ellende moet wachten op hulp van iemand anders. We zijn spontaan geneigd de rol van de sterke te spelen, de Samaritaan, maar in dit verhaal moeten we ons net identificeren met de zwakke, bijna stervende mens. Wie uiteindelijk je naaste wordt, is dan degene die naar jou toe komt en je helpt.

Naarmate ik ouder word, besef ik steeds vaker dat het mens zijn niet alleen een kwestie is van doen maar ook van laten gebeuren, niet alleen van hulp geven, maar ook hulp kunnen ontvangen van anderen. En steeds vaker herken ik me in de ijlende Jericho reiziger die hulp nodig heeft. Het verhaal suggereert dat die hulp kan komen van iemand van wie je het niet verwacht. Tegen alle cynisme van de wereld in, mag iedereen erop vertrouwen dat hij vroeg of laat geholpen wordt. Het is een rijk inzicht dat ik kon verwerven uit het boek Leven van wat komt van Erik Borgman.