De Barmhartige Samaritaan

Het verhaal van de Barmhartige Samaritaan is een parel aan de kroon van onze christelijke erfenis. Ter herinnering: op weg naar Jericho wordt een man overvallen door rovers en blijft halfdood liggen. Twee achtenswaardige mensen, een priester en een "leviet" lopen in een boog om hem heen, terwijl de derde, een Samaritaan, de gewonde man op zijn paard tilt en terugvoert naar een herberg, waar het slachtoffer de tijd krijgt om op te knappen op kosten van zijn Samaritaanse weldoener.

Ik heb het verhaal al talloze malen horen voorlezen en toch wordt mijn aandacht iedere keer weer op een ander aspect getrokken. Als kind werd ik vooral getroffen door de hypocrisie van de eerste twee voorbijgangers. Daarna werd op school de aandacht gevestigd op de identiteit van de "goede" derde voorbijganger: typisch Jezus om hier een Samaritaan op te voeren. De Samaritanen waren niet geliefd in Galilea en Judea. De parabel was immers een antwoord op de vraag: wie is mijn naaste? Dat is niet degene die we graag hebben omwille van de groep waartoe hij behoort maar degene die ons in een concrete situatie komt helpen.

Maar nu bekijk ik het weer anders. Ik kan me steeds beter inleven in de priester en de leviet! Het waren de enige personages met gezond verstand. Elk jaar dat ik dit verhaal hoor, worden mijn persoonlijke bochten rond het slachtoffer een beetje groter. De Samaritaan lijkt wel een rustige engel, maar was dit geen hinderlaag? Hoe wist de Samaritaan dat hij het slachtoffer kon helpen? Hoe kon hij zo koelbloedig een vreemde helpen, wetende dat er rovers in de buurt waren? Waaraan kon hij zien dat het slachtoffer geen rover was die alles ensceneerde? Hoe dom kan je zijn? Het verhaal maakt nergens gewag van enige twijfel of angst bij de Samaritaan..

Maar dat is nu weer zo'n typisch christelijke paradox: lees het evangelie niet in je eigen voordeel. Er staat ook nergens dat er GEEN twijfel of angst bij de Samaritaan was, waarom zouden we dan denken dat hij dit zonder angst en twijfel deed? Het antwoord is dat de Samaritaan dit niet zonder angst of twijfel kon doen. Wie iemand helpt, stelt zich altijd kwetsbaar op. We kunnen ons dergelijk heldendom in deze nul-risico maatschappij nauwelijks nog voorstellen. Toch bewijzen de feiten dat dit heldendom wél bestaat. We zien het ontstaan in het kielzog van de vluchtelingenstromen, de natuurcatastrofes en de recente aanslagen. En dan weet je wie je naaste is. Maar gelukkig kan je ook barmhartigheid tonen in minder dramatische omstandigheden.

Ik verwijs naar mijn blogs: "De nul-vertrouwen, nul-risico economie" en "You are the enemy of what you ignore".

Foto: Olan / Shutterstock.com