Vrijheid geven en vrijheid nemen

In de lessen voor de 21e eeuw leerden we dit jaar over innovatiemanagement het volgende: je behaalt de beste resultaten met gesubsidieerde innovatie als je de actoren op het terrein, in dit geval de academici, de volledige vrijheid laat om de thema's van de innovatie te bepalen. De onderzoekers zijn zich voldoende bewust van hun maatschappelijke rol. Ze zijn zelf perfect in staat om goede thema's te selecteren die zowel maatschappelijk relevant als technologisch uitdagend en haalbaar zijn.

Je moet dus vrijheid kunnen geven maar je moet ook vrijheid kunnen nemen. In het geval van innovatiemanagement betekent dat dat de onderzoekers ook de vrijheid moeten nemen om nieuwe thema's te definiëren en uit te werken. Het vergt vertrouwen tussen vrijheid-gever en vrijheid-nemer.

We hebben soms meer vrijheid dan we denken. We zijn het zo gewend om voor centen gezegd te krijgen wat we moeten doen dat we onvoldoende beseffen dat we een heel eigen weg zouden kunnen gaan. De universiteit van Harvard gaf het goede voorbeeld door de eigen academische vrijheid te verkiezen boven elke politieke bemoeienis. Het is niet zo dat dergelijke keuze geen consequenties met zich meebrengt, maar wie denkt op langere termijn, verkiest gewoonlijk de vrijheid en krijgt -op lange termijn- gelijk.

Het doet allemaal een beetje denken aan het lijdensverhaal volgens Johannes waar Jezus Christus tegenover Pontius Pilatus staat. Pilatus vraagt Hem: “Weet Ge dan niet dat ik de macht heb om U vrij te spreken, maar ook de macht heb om U te kruisigen?”. Maar Jezus neemt zijn vrijheid en verklaart dat Pilatus volstrekt geen enkele macht over Hem zou kunnen uitoefenen als die macht hem niet van hogerhand gegeven zou zijn. Hij tart het gezag en neemt de vrijheid om koning te zijn. Hij is het nog altijd.

Paus Franciscus I werd gisteren opgenomen in het huis van de Vader, zoals ze dat in het Vaticaan zo mooi kunnen zeggen. Hij heeft in zijn pontificaat ook heel wat vrijheid genomen, bijvoorbeeld door de synodale weg te proberen gaan. Het kan ons iets leren. Als we vrijheid krijgen, is het belangrijk dat we ze ook nemen en uitoefenen, anders is het spoedig voorbij met de vrijheid. Laten we dus zoveel mogelijk gebruik maken van onze vrijheid opdat ze zou kunnen blijven bestaan.

Ik verwijs ook naar mijn blog: Vrijheid en bevrijding.

Image by liliy2025 from Pixabay