Het licht van de universiteit

Op deze feestdag van onze universiteit wil ik graag volgende bedenking kwijt:

Ik houd van onze Alma Mater en van (de meeste van) haar professoren en medewerkers. Niet dat ik er alleen goede herinneringen aan overhoud ... Maar de universiteit is een zegen voor onze stad en voor ons land. Ze heeft uitstekende ziekenhuizen, hoogstaande onderzoeksinstellingen en spin-off bedrijven. Knappe koppen van heinde en ver brengen inspiratie en culturele rijkdom naar de stad. Goud, wierook en mirre voor Leuven; een zee van kamelen bedekt ons om het in Bijbelse beeldspraak uit te drukken.

Natuurlijk kan onze universiteit niet anders dan meedoen aan de internationale rat race tussen de universiteiten. Academische graden en professoren worden vandaag geëvalueerd volgens zogenaamd objectieve criteria zoals studiepunten en aantal publicaties in gerenommeerde tijdschriften. Men kijkt ook hoeveel spin-off bedrijven de universiteit op haar naam kan zetten. Er komt dan vaak een internationale ranking tot stand voor de universiteit zelf en een interne evaluatie van haar professoren. Daar schuilt een groot gevaar in.

De universiteit moet immers op de eerste plaats haar stakeholders dienen: de studenten en de maatschappij. Het gaat dan niet alleen over de welvaart maar ook over het welzijn van die stakeholders. Dat gaat alleen lukken als de professoren in alle vrijheid kunnen werken. Het is vooral nodig dat zij de studenten leren de juiste vragen te stellen; veel minder dat zij hen leren de juiste antwoorden te geven, want die antwoorden zijn hoe dan ook zeer tijdelijk; ze zullen niet meer geldig of relevant zijn binnen vijf jaar wanneer de student in het beroepsleven zal staan.

Het is zeer de vraag of evaluatiecommissies erin zullen slagen de ranking zo fijn af te stemmen dat die klopt met boven geschetste doelstellingen. Goede professoren mogen fier zijn op een goede ranking maar zij moeten die ranking beschouwen als een onbelangrijk neveneffect van hun hoogstaand academisch werk. Zij moeten erop rekenen dat de ranking automatisch goed zal zijn als het academisch werk in alle vrijheid en enthousiasme, en met veel team spirit kan plaatsvinden. En als dat niet zo is, dan moeten zij de vrijheid en het enthousiasme de prioriteit geven boven de rankings.

Ik verwijs ook naar mijn blog van gisteren en naar: "Utopia" en "Geniale Geesten".