Kerstblog: de zevenkoppige draak van de crisis

De zevenkoppige draak is een mythologisch dier dat in bijna alle wereldculturen voorkomt. Hier bij ons is hij bekend van Johannes' Boek der Openbaring, maar ook in oosterse culturen levert hij zijn bijdrage aan de wanorde in de wereld. Het is dan ook een prachtige metafoor voor de crisis, die we nu bijna 7 jaar gemeenschappelijk hebben in het oosten en in het westen.

1) De eerste kop van de draak kan symbool staan voor de psychologische factoren van de crisis. Deze crisis is essentieel een verlies aan vertrouwen en een triomf van de angst. Collectieve angst heeft geleid tot individuele angst en individuele angst heeft geleid tot collectieve angst. De angst leidt in een vicieuze cirkel tot hyperactiviteit, borderline-syndroom en Beschleunigung.

2) De tweede kop van de draak kan symbool staan voor de morele aspecten van deze crisis. Het waren essentieel hoogmoed en graaizucht die ons in deze crisis gestort hebben. Alleen met vrijgevigheid kunnen we er weer uit geraken. Deze crisis is essentieel ook een crisis van de waarden, een crisis van goed en kwaad.

3) In de derde kop zie ik de financieel-monetaire uitdagingen van deze crisis. De econoshock begon met de instabiliteit van de banken en ging verder met bezorgdheid over de stabiliteit van de Euro. Er zijn Europese politici die beweren dat we deze derde kop reeds afgehakt hebben, dankzij de nieuwe regulering op dat vlak.

4) De vierde kop van de draak staat voor het sociaal-economische aspect van deze crisis. Er is de armoede die wij ieder jaar met Kerstmis edelmoedig herdenken. Er is de opstandigheid van de middenklasse. En voortdurend opnieuw stelt zich de vraag of John Maynard Keynes gelijk had, en of we dus koopkracht dan wel soberheid moeten stimuleren. (Visie De Grauwe versus visie Schäuble-Merkel).

5) De vijfde kop staat voor de politieke aspecten van de crisis. Wat als de overheid haar schulden niet meer beheerst? Hoe fair zijn onze belastingen? Wat als het maatschappelijk draagvlak voor migratie kantelt? Bijna alle West-Europese landen moeten vaststellen dat jobs en kapitaal het land willen verlaten terwijl arme en laaggeschoolde mensen het land willen binnenkomen. In sommige voorsteden is de pijngrens al overschreden.

6) De zesde kop staat voor de technologische uitdagingen van de crisis. Enerzijds waren het de techniciteit van beleggingsproducten en het daarmee gepaard gaande gebrek aan transparantie die verantwoordelijk waren voor de crisis. Het is ook de toegenomen complexiteit van de technologie die het rendement van investeringen (zowel kosten als opbrengsten) onvoorspelbaar maakt. Zelfs gekwalificeerd personeel ziet zich voor gigantische uitdagingen geplaatst. Sommige management goeroes hebben het definitieve einde van het traditionele management afgekondigd.

7) De zevende kop staat voor de geo-politieke aspecten van de crisis. De uitputting van de grondstoffen en van de bruikbare landbouwgrond. Ecologie, duurzaamheid en mobiliteit. De mondialisering. De betwisting van de wereldheerschappij en de daarmee gepaard gaande terreur.

Nu is het nadeel van een zevenkoppige draak dat je alle zeven koppen tegelijk moet afhakken. Want als je één kop ongemoeid laat, word je er zelf door opgepeuzeld.

Een collectieve en gecoördineerde aanpak is meer dan ooit noodzakelijk. Laat me dus weten welke kop u het liefst zou afhakken... Maar besef wel dat het niet altijd de ridder is die wint. Soms wint de draak...