donderdag 1 januari 2015

De traditie van de naamdagen


Verjaardagen zijn welgekomen doorbrekingen van de grijze routine. In bedrijven worden ze dan ook gretig gevierd, met gewoonlijk een traktatie van de jarige. Een Griekse collega trakteerde ons onlangs omwille van zijn naamdag, een gegeven dat hier bij ons al enige jaren naar de zolderkamer van oma verwezen werd. Toch was iedereen blij met de traktatie, en niemand morde over het motief.

Je naam is iets kostbaars wat je van je ouders gekregen hebt. Voor jezelf en voor je partner is het meestal geen sinecure een naam voor je kind te kiezen. Nomen est omen en namen worden aangevoeld als kenmerkend voor iemands karakter of voor zijn verbondenheid met naamgenoten.

Die naamdagen vervulden vroeger meer dan één functie. Het creëerde natuurlijk een bijzondere band met naamgenoten, meestal familieleden, grootvaders, grootmoeders, dooppeters of -meters, soms ook vrienden. Verder hadden gevierde patroonheiligen vaak een bijzondere betekenis voor een stad of dorp omwille van hun lokaal karakter. Tenslotte hadden de bijhorende legendes vaak een betekenis voor een beroepsgroep. Zo vieren vele koren en blaaskapellen op 22 november Sint-Cecilia. De ingenieursstudenten vierden vroeger Sint-Barbara op 4 december en de jacht werd vaak gehouden op de 3de november van Sint-Hubertus. Er zijn ook meer moderne patroons: Sint-Isidoor is nu de patroon van de informatici en het internet.

Er zijn ongeveer 6000 heiligen met hun jaarlijkse feestdag op minstens één van de 365 (366) kalenderdagen. De kans dat je dus een naamgenoot als patroon hebt (en dus ook een naamdag), is vrij aanzienlijk. Zelfs als je Ahmed of Pei Wei zou heten, is de kans groot dat je nog een naamdag vindt van iemand met soortgelijke naam of minstens een kalenderheilige die uit jouw land afkomstig is, of waar je een of andere verbondenheid mee zou kunnen argumenteren.

Nu weet ik wel dat de heilzame werking van onze patroons een beetje afgezwakt is, maar dat ligt natuurlijk aan onszelf. Verbondenheid is uiteindelijk iets wat je zelf moet scheppen. Vandaag worden mensen ziek van gebrek aan verbondenheid met anderen. De naamdagen hebben misschien hun oorspronkelijke betekenis verloren, maar daarom nog niet hun potentieel. Misschien moeten we ze herdefiniëren in een pluralistisch kader. Hier en daar gebeurt dat ongemerkt. Weinigen weten dat de Werelddierendag op 4 oktober afkomstig is van Sint-Franciscus die als dierenvriend bekend stond. En iedereen weet wat een silvestergala is maar niemand weet wie Silvester was. Maar iedereen kent Sint Valentijn.

Zoek dus even je naamdag op en we bouwen een extra feestje op die dag. Ik verwijs ook naar mijn blog tradities.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten