De Bell Telephone Manufacturing Company

De Bell Telephone Manufacturing Company, beter bekend als “den Bell”, was een begrip in Antwerpen en daarbuiten. Meer dan een eeuw lang werden er telefoons en telefoon-centrales gebouwd, maar ook radios, televisies, postsorteermachines en allerlei soorten telecommunicatie-apparatuur. Zelf werkte ik van 1990 tot 1999 bij 'Alcatel Bell' in de ruimtevaart-afdeling, die nu in Hoboken verder leeft onder de naam Antwerp Space en in Berchem, onder de naam Celestia Antwerp. Onlangs las ik een herdenkingsboek over "den Bell" in de jaren 1882 – 1982.

Het bedrijf was merkwaardig omdat er zoveel hoog-technologische bedrijvigheid was, en wel in volle stad. Het gebouw met driehoekig grondplan achter de grote toren op het Francis Wellesplein was de dagelijkse werkplaats van duizenden ingenieurs, tekenaars, typisten, soldeerders, enz… In 1972 werkten er volgens het boek bijna vijftienduizend mensen, weliswaar in combinatie met meerdere nevenvestigingen in o.a. Hoboken, Kontich, Gent en Geel.

Maar zoals overal werd productie meer en meer geautomatiseerd en verhuisd naar het buitenland. Onderzoek en ontwikkeling bleven een belangrijke tewerkstelling maar na verloop van tijd moest ook die verdwijnen. Toen ik zelf begon in 1990, werkten er nog een drieduizend mensen. Toen ik wegging in 1999, nog 1800. Enkele jaren later werden de gebouwen aan het Francis Wellesplein en de Boudewijnsstraat overgelaten aan de Antwerpse stadsadministratie. Enkele honderden mensen hebben nu nog een andere werkplek in de buurt van het Centraal Station.

Het bedrijf had een eigen werksfeer door de mix van jonge ambitieuze academici en plezante Antwerpse sinjoren. Stress en straffe moppen wisselden elkaar af in de strijd om het dagelijkse bestaan. Het Antwerps was nogal eens de voertaal. Merkwaardig is ook hoe snel het commercieel belang van telefonie duidelijk werd na de uitvinding door de Schot Alexander Graham Bell. Ik vond in het gedenkboek deze prachtige foto van Francis Welles, de stichter van den Bell in Antwerpen. (Ik kende zijn naam alleen van het plein voor de toren.)

Sic transit gloria mundi.