Er zijn een aantal deugden waarmee we onze medemens laten aanvoelen dat we zijn vertrouwen waard zijn. Ik wil het hebben over beleefdheid, oplettendheid, keurigheid in kledij en gedrag, onberispelijkheid, hartelijkheid, voornaamheid en vriendelijkheid. Ze hebben geen direct economisch belang. Je kan ze in plaats van deugden ook sociale vaardigheden noemen. Vroeger werden ze gewoon goede manieren genoemd.
Vandaag doen deze deugden het niet zo goed. Daar zijn historische redenen voor. In het verleden werden ze niet altijd op authentieke wijze beleefd. Ze dienden soms om de schijn van een klassenverschil hoog te houden. Het waren in zekere zin kleinburgerlijke ondeugden geworden. De democratisering van het onderwijs en de opkomst van de populaire cultuur hebben hier sporen nagelaten; sindsdien zijn deze deugden in de verdrukking. TV helden sloven zich uit om het publiek te overtuigen dat ze geen enkel fatsoen hebben en iedereen schijnt dat goed te vinden.
Nochtans bewijst men hiermee geen dienst aan de sociaal zwakkeren. Goede sociale vaardigheden zijn minstens even belangrijk als een goede opleiding. De verheffing van het volk is beter dan de nivellering van de elite. Sociale vaardigheden spelen een rol waar vertrouwen moet opgebouwd worden: in de handel, in de politiek, in alle vormen van internationaal en intercultureel overleg.
In een kennismaatschappij is grofheid geen optie. Waar mensen niet overtuigd raken, is er geen kans dat een idee of project gedragen en fatsoenlijk gerealiseerd wordt. Deugden als beleefdheid en vriendelijkheid zijn de olie in de motor van de economie. De eerder aangenomen stelling dat deze deugden geen economisch belang hebben, klopt dus helemaal niet!
Dat betekent niet dat we beleefd en vriendelijk zijn om iets te bereiken. Vriendelijkheid mag niet ontaarden in gladheid of gewiekstheid. Sociale vaardigheden zijn de uiting van een dieper liggend respect voor de medemens. We stemmen ons gedrag ook niet af op wat de anderen doen; het zijn waarden die van binnenuit komen. We beleven ze om een mooi leven te leiden. We beleven ze omwille van wie we zijn en omwille van de maatschappij waarin we willen geloven.
Ik verwijs naar mijn essay: "De verruwing van de maatschappij", mijn vroegere blog: "De stijl is heel de mens" en naar alle vorige blogs over opvoeding van kinderen.
Foto: Oscar Wilde en Eduard Vilde in Tartu, Estland: Dmitri Mehh / Shutterstock.com
Geen opmerkingen:
Een reactie posten