dinsdag 16 februari 2016

You are the enemy of what you ignore


De titel van deze blog komt van een Franse Imam. De Imam citeert daarbij zelf Mohammed, de profeet van de Islam. Nu heeft "ignore" twee betekenissen. Het kan (opzettelijk) negeren betekenen, en dan is deze titel een evidentie. Maar het kan ook "niet weten, niet kennen" betekenen en dan is de uitspraak interessant.

Onwetendheid en gebrek aan educatie leiden dan tot onverdraagzaamheid en haat en omgekeerd is haat ook weinig stimulerend om de onwetendheid over de anderen te overwinnen. Er ontstaat dan een vicieuze cirkel. De uitspraak suggereert ook dat opleiding een antidotum kan zijn tegen onverdraagzaamheid. Of dit ook betekent dat hoger opgeleiden werkelijk verdraagzamer zijn, zal ik verder in deze blog behandelen.

Zou het kunnen dat "avondlanders" (ik weet voorlopig geen beter woord) te weinig weten over de Islam en dat Moslims te weinig weten over ons Avondland? Het secundair onderwijs biedt steeds meer multi-religieuze kennis aan en ik vind dat een goede zaak. Ik krijg nochtans dagelijks waarschuwingen op Facebook dat "de Islam" gevaarlijk is. Dat werd 450 jaar geleden ook over het lutheranisme (protestantisme) gezegd. De argumenten die daarbij gebruikt werden, waren exact dezelfde: "Aan de vruchten herkent men de boom" en men verwees naar de Beeldenstorm. Als een goede, stiekeme lutheraan heb ik 20 jaar geleden de Koran  van voor naar achter gelezen en ik heb daar weinig schokkende dingen in gelezen. Er staan een paar mooie passages in. Het is natuurlijk geschreven voor en door een woestijnvolk. Maar veel oproepen om te strijden vond ik er niet in. Integendeel, het is God die een eitje gaat pellen met de ongelovigen, als gelovige kan je dus beter geduldig zijn.

Het is dus niet zozeer wat er in het boek staat, het is ook wie het boek leest. Dat is met de Bijbel ook zo. De diepere beweegredenen van een mens zijn eigenlijk niet religieus (zegt een "religieuze" mens als ik), ze zijn sociaal-economisch (zegt een uit-de-kast-komende marxist als ik). De religie dient uiteindelijk om de eigen plannen en handelingen voor zichzelf te rechtvaardigen. Als zodanig zijn er in elke religie "goede" aanhangers (de meerderheid) en "slechte" (een minderheid die nog tot inkeer kan komen, volgens mijn geloof).

Er is wel een zorgwekkende radicalisering en polarisering aan de gang, dat weten we allemaal. De avondlanders geraken verdeeld in twee kampen. Er zijn de politiek correcten en de politiek incorrecten. De incorrecten maken een duidelijk wij/zij onderscheid en wijzen op de potentieel nadelige gevolgen van immigratie: werkloosheid, criminaliteit, huisvesting, culturele spanningen (bv over het slachten van dieren). De correcten willen geen onderscheid maken, en wijzen op de voordelen van immigratie (culturele diversiteit, strijd tegen vergrijzing, enzoverder).

Ik heb veel begrip voor de incorrecten in die zin dat ik de problemen ook wel zie aankomen en ik vind dat de correcten hier te optimistisch zijn. Maar bij de incorrecten gaat dat aankaarten van problemen meestal gepaard met een diep misprijzen tegenover een andere bevolkingsgroep en daar kan ik me helemaal niet in vinden. Voor mij zijn die "problemen" vooral het gevolg van een sociaal-economische achterstand, die alleen met hard werken aan beide zijden te overbruggen valt. Daarom voel ik me toch meer verwant met de correcten omdat ik me ten diepste kan inleven in het lot van diegenen die naar ons Avondland getrokken zijn. Ik kan me werkelijk iets voorstellen bij de diepe ontreddering van een vader die zijn gezin uit het oorlogsgeweld probeert te redden.

De incorrecten vergeten gemakkelijk dat de migranten en vluchtelingen vooral de eerste slachtoffers zijn van onrecht, criminaliteit en geweld. Ik verkies dus de nadelige gevolgen van onze gastvrijheid te aanvaarden en er hard aan te werken om die nadelige gevolgen te beperken. Dat is ook de weg die de politiek de laatste jaren "de facto" volgt, al ontbreken vaak de financiële middelen (omdat het kapitaal wegvlucht) en de daadkracht (omdat men liever ruzie maakt dan samen te werken). Het bekende verhaal van de barmhartige Samaritaan suggereert op het eerste gezicht dat barmhartigheid eenvoudig is. Dat het ook offers vergt en risico's inhoudt, staat misschien niet uitdrukkelijk in het verhaal, maar er staat ook niet in dat dat niet het geval is/was. Politici moeten dit durven zeggen.

Het wederzijds misprijzen en gekibbel tussen correcten en incorrecten haalt inderdaad de daadkracht weg uit de democratische besluitvorming. De correcten maken het zichzelf moeilijk om de problemen bij naam te noemen. Zo is de leegloperij, de brutaliteit en de arrogantie van de hangjongeren in onze voorsteden onaanvaardbaar. Veroordeel ik hiermee een bevolkingsgroep? Neen, ik veroordeel een gedrag en ga ervan uit dat dit gedrag omkeerbaar is. Het vergt wel geloof.

Het moet me ook van het hart dat het waarschuwende vingertje (naar de kiezer) van onze zeer correcte pers ondraaglijk en contraproductief geworden is. "Bange blanke man" verraadt een misprijzen voor de kommer en kwel van de gewone mens. De hoger vermelde hoger opgeleiden menen dat zij met hun verdraagzaamheid moreel superieur zijn tegenover de primitieve incorrecten die op de barricaden staan. Men vergeet één ding: de hoger opgeleiden wonen in betere buurten, brengen hun kinderen met de wagen naar betere scholen, en merken in de praktijk nauwelijks iets van de problemen die vele "incorrecten" in hun wijken aan den lijve ondervinden. Ook aan deze hoger opgeleiden zou ik dus zeggen: "You are the enemy of what you ignore".

Ik verwijs graag naar mijn blog "de kleine klaagstem van de vluchteling", waarin ik enkele concrete problemen vermeld, en naar de novelle die ik in 1999 schreef: "De terugkeer van een legende". De novelle schetst de sfeer in Hoboken, een Antwerpse voorstad waarin ik enkele jaren graag gewoond heb.

Foto: ben bryant / Shutterstock.com

Geen opmerkingen:

Een reactie posten