Oranje tegen Spanje

Dit boek van Edward De Maesschalck handelt over de woelige Nieuwe Tijd in de Lage Landen. Het vertelt het verhaal dat geleid heeft tot de scheiding van de Nederlanden, en het is interessant dit te bekijken vanuit het standpunt van de verschillende hoofdrolspelers (Karel V, Willem van Oranje, Alva, Maurits, Farnese, de aartshertogen, enz).

Ik moet toegeven dat ik in deze geschiedenis altijd partij getrokken had voor wat in mijn ogen de "goeden" waren. Dat waren Willem van Oranje en zijn gevolg. Ik kan nog altijd het Merck toch hoe sterck  zonder muziekblad en met overtuiging meezingen. Ik herinner me nog goed mijn ontzetting toen in mijn bijzijn een Spaanse collega en vriend de loftrompet begon af te steken over Alvarez de Toledo, de Hertog van Alva. Blijkbaar is Alva nog altijd een populaire held in Spanje. Ik zag onmiddellijk de bekende karikatuur voor me waarin de Hertog van Alva zijn tanden zet in een pasgeboren baby. Aan de Spaanse kant hadden we alleen de ellendige ondergang van Antwerpen en de stukgeslagen droom van de Verenigde Lage Landen te danken.

Na het lezen van dit boek moest ik toch toegeven dat er goeden en slechten aan beide zijden waren, of beter nog, dat bijna alle hoofdrolspelers streden voor wat misschien een combinatie was van eigenbelang en geprojecteerd belang van "hun" volk. De rede die Karel V schreef bij zijn troonsafstand is eigenlijk ontroerend en toont een vorst die in alle omstandigheden het goede zoekt voor zijn land. Ook de figuur van de latere aartshertogin Isabella is hoogst merkwaardig. Het moet een moedige vrouw geweest zijn die veel van "haar" (ons) land gehouden heeft.

Geschiedenis leert relativeren. Als de oorlogen in het verleden door "goeden en slechten aan beide kanten" gevoerd werden, dan zal men dit over 500 jaar ook zeggen over "onze" oorlogen. Ik denk aan onze oorlog tegen IS, maar ook aan de Tweede Wereldoorlog. Ik weet dat deze visie vandaag nog een gevaarlijke ketterij is, net zoals (sympathie voor) het lutheranisme 500 jaar geleden een ketterij was.

Boeken met prachtige illustraties worden zelden uitgelezen omdat ze de ogen van de lezer teveel wegleiden van de tekst. Maar met dit boek was dat geen probleem. De afbeeldingen zijn prachtig en tegelijk is de tekst goed leesbaar en interessant. Ik heb dit boek dan ook van A tot Z met plezier uitgelezen. Het boek vormt ook een prachtige trilogie in combinatie met de Graven van Vlaanderen en de Bourgondische Vorsten.

Ik verwijs ook naar mijn blog over het schilderij van Hans Bol en naar de Strijd om de Stroom.