Failed State

"Failed State" is een begrip dat we steeds vaker horen. We uiten er onze frustratie mee dat zelfs na 70 jaar vrede heel wat zaken fout lopen in justitie, ordehandhaving, energievoorziening, mobiliteit, enzoverder. Meer nog, het lijkt wel of sommige zaken slechter gaan dan voorheen terwijl de actoren op het terrein de noodzakelijke hervormingen schijnen tegen te werken. Het begrip Failed State verraadt echter een zeker defaitisme, en mogelijk ook een afkeer voor de staat zelf. De historische redenen moet ik hier niet vermelden. Maar Failed State gevoelens komen ook in onze buurlanden voor.

Het is eigenlijk een volkomen normaal verschijnsel. In een voortdurend veranderende omgeving hebben alle grote "systemen" diepgaande hervormingen nodig na verloop van tijd. Zo moest de politie zichzelf heruitvinden na de affaire Dutroux in 1996, en de dienstverlening is sindsdien werkelijk verbeterd, zij het dat er in Brussel nog veel werk is. Bij justitie rommelt het nu ook, maar misschien niet hard genoeg. Het probleem met grote systemen is dat er zeer veel energie nodig is om een hervorming in beweging te zetten en het moet dus eerst veel slechter gaan (een grote crisis, "failed state") voordat het weer beter kan gaan. Schokken zijn hier heilzaam. Lijken moeten uit de kast vallen om de actoren te doen inzien dat niet-veranderen geen optie meer is.

Dat is ook zo in de economie. Grote bedrijven als General Motors wankelden na hun zeven vette jaren en moesten zichzelf helemaal heruitvinden om te overleven. Het nieuwe buzzword van vele zogenaamd "mature" bedrijven is "dematuring". Een "rijpe" onderneming moet zichzelf opnieuw transformeren in een "onrijpe" onderneming om de nodige vitaliteit en groeikracht te herwinnen.

Ook in het privéleven en op de werkvloer komt het voor dat een mens zich moet aanpassen aan veranderende omstandigheden. Weerstand tegen verandering is heel natuurlijk en gezond omdat verandering extra energie kost. Maar niet-verandering kost soms meer energie en dat zien we pas in als het eerst veel slechter, zeg maar onmogelijk, wordt. Het moet dus slechter worden voor het weer beter kan gaan.