De stijl is heel de mens

"De stijl is heel de mens" zou een uitspraak zijn van Buffon, maar de meeste Vlamingen kennen deze uitspraak van Willem Elsschot's inleiding op Kaas.

Maar wat is stijl eigenlijk? Stilus kan verwijzen naar het Romeinse schrijfinstrument, maar ook naar een verticale pijler, bv. aan de voorzijde van een gebouw. Je zou stijl kunnen definiëren als datgene wat aan de inhoud toegevoegd wordt om die inhoud mooi en aantrekkelijk te maken voor de medemens. Meteen is duidelijk dat stijl een extraatje is. Als de medemens of opdrachtgever alleen naar de inhoud kijkt, zal de stijl dunnetjes zijn, tenzij de maker van de inhoud er zelf een erezaak van maakt.

Stijl is enerzijds een aspect van de grote Cultuur: de architectuur, de schilderkunst, de beeldhouwkunst, de muziek, enzoverder. Zo was er bij de oude Grieken een Dorische en een Ionische bouwstijl. Maar stijl is ook een aspect van de kleine cultuur of levenskunst: de stijl van een gedekte tafel, de stijl van kledij, de stijl van het gezelschapsleven, de stijl van omgangsvormen, de stijl van een geschreven brief of van een stellingname op het internet. Kortom de levensstijl.

Terugkijkend naar het verleden en vergelijkend met het heden, kan men zich afvragen wat er met onze grote Cultuurstijl en met onze kleine cultuurstijl gebeurd is. Het is moeilijk een hedendaagse stijl te (h)erkennen. Stijl was vroeger een collectief gegeven en is nu hyper-individueel geworden. Onze tijd wordt dus gekenmerkt door een collectieve stijlloosheid en een individuele stijlvolheid. Maar misschien is dat ook wel een stijl.

Ik verwijs graag naar mijn vroegere blog "levensstijl" en naar mijn ongezouten verhandeling "de cultuur van de lelijkheid".

Willem de Styliet