Zelfcensuur en partijtucht

In een vorige blog over politiek, populisme en polarisatie beschreven we al hoe de migrantenproblematiek de bevolking in twee kampen splitst. Dat is niet typisch Belgisch, het gebeurt in ieder land waar mensen graag willen wonen. De meeste 'autochtonen' zijn het wel eens over een aantal zaken: er moet een minimum aan menselijkheid getoond worden, terroristen zijn niet welkom, volledig open grenzen zijn in de praktijk niet haalbaar en er moeten dus selectiecriteria zijn. En iedereen, migrant of niet, moet zo snel mogelijk aan het werk.

Toch zijn er twee kampen ontstaan en daarmee ook een heuse loopgravenoorlog tussen degenen die de nadruk leggen op veiligheid en degenen die de nadruk leggen op menselijkheid en het is jammer dat we denken dat slechts één partij gelijk kan hebben. Het thema is zo gevoelig geworden dat iedere uitspraak gewikt en gewogen wordt. In de sociale media kan je je vrienden in twee groepen splitsen: zij die je uitspraken leuk zullen vinden (en je denkt dan dat je het bij het rechte eind hebt) en zij die je uitspraken helemaal niet leuk zullen vinden (maar omdat daar geen knop voor is, zal je je positieve zelfbeeld kunnen bewaren).

De hele situatie doet me beseffen hoe groot het gevaar is voor zelfcensuur. Je gaat bepaalde opinies ondersteunen, niet omdat je er echt in gelooft, maar om in de gunst van je vrienden te blijven of om geen vijanden te maken. Dat is meteen de basis van iedere politieke correctheid of incorrectheid: in welk kamp wil je als vriend onthaald worden? Het doet me ook beseffen dat vrije meningsuiting een ideaal blijft. Het uiten van een mening is niet vrij omdat iedere ‘uiting’ een sociale en economische kostprijs heeft. Sommige vrienden heb je immers nodig voor je positie in de maatschappij.

Als kind/jongeman dacht ik dat er een scherpe lijn bestond tussen democratie en dictatuur, maar het wordt me steeds duidelijker dat er een zeer grote grijze zone bestaat waarin mensen hun mening niet zeggen, niet omdat het niet mag, maar omdat de nadelige gevolgen te groot zijn. Dat is ook zo met de leden van een politieke partij. Als zij hogerop willen komen in de partij of op de kieslijsten, moeten zij een bepaalde partijtucht respecteren en op die manier verliezen zij voor een stuk hun vrijheid. Ze moeten dan aan zelfcensuur doen. Ik denk trouwens dat die zelfcensuur en die partijtucht de belangrijkste oorzaken zijn van het verdwijnen van de parlementaire democratie en daarmee ook van het algemeen wantrouwen van Jan Modaal tegenover de politiek.

Ik verwijs ook naar mijn blogs: “Particratie is geen democratie” en naar “Mainstream versus democratie”.

Foto: Dossinkazerne, Mechelen. Ik kies deze zelf gemaakte foto omdat ik zelfcensuur en partijtucht beschouw als belangrijke oorzaken - factoren van dit niet te banaliseren grauw verleden.