Ik kom terug

Als een roman een verhaal is dat de evolutie van een ziel beschrijft, dan is dit een dubbelroman, want twee zielen ondergaan hier een evolutie: de auteur Adriaan van Dis en zijn moeder. De moeder staat aan het eind van een bewogen leven en wil haar geheimen eindelijk prijsgeven aan haar zoon in ruil voor de zachte dood, die haar zoon haar dan als beloning zou moeten bezorgen. Het boek beschrijft hoe moeder en zoon met vallen en opstaan de muren slechten die hen scheiden. In het verhaal wordt de spanning opgevoerd rond een kist met geheimen waarvan de zoon de sleutel probeert te bemachtigen.

Het was wel even slikken bij de start. Vooreerst is er de Nederlandse directheid die ons Vlamingen telkens weer blijft verbazen. Meer nog, de taal tussen moeder en zoon is soms meedogenloos, maar naderhand blijkt dat er ook harde en bewogen levens achter schuilen. Ook al wordt het verlangen naar de zachte dood begrijpelijk in het boek, de vanzelfsprekendheid waarmee de moeder er haar zoon over aanspreekt, deed me toch weer even de wenkbrauwen fronsen.

De auteur heeft een heel eigen stijl. Een rustige passage krijgt soms een onverwachte wending, gaat plots versnellen en eindigt dan met een rake klap.  Maar schrijven kan hij zeker. Enkele citaten die ik uit dit boek weerhield:

"Taaiheid is de ware kracht. Een plant verzet zich niet maar buigt mee, in de winter beschermt hij zijn groei in de krimp. Je kunt maar beter stil lijden en je tijd uitzitten."

"De dood kon ik haar niet leveren, dan maar zachte truffels."

"Je karakter slijt niet als je ouder wordt, het kookt in, de kern komt boven. We worden allemaal een bouillonblokje van onze eigen soep."

Herkenbaarheid is meestal het belangrijkste bindmiddel tussen lezer en schrijver. Nu is zowel het leven van de zoon als dat van de moeder voor mij weinig herkenbaar. Wat wel helemaal herkenbaar is, is de onmacht die we ervaren als we de muren willen afbreken die ons van onze dierbaarste personen scheiden. En dat is wellicht een universeel gevoel.