Onvrede is de enige constante in de westerse democratieën. Kijk je naar het stemgedrag in de Verenigde Staten, Frankrijk, Duitsland, Groot-Brittanië of België, overal zie je hetzelfde fenomeen. De partij of klasse die aan de macht is, krijgt na vier jaar een stevige electorale opdoffer, waardoor ze reeds gedeeltelijk geparalyseerd geraakt. Na acht jaar wordt de heersende partij volledig weggestemd ten voordele van een oppositiepartij. De rollen worden omgekeerd, oppositie wordt machthebber en machthebber wordt oppositie. Vanaf dan kan hetzelfde proces zich herhalen.
Dat betekent dat het stemgedrag elke tien jaar een serieuze machtswissel veroorzaakt in elke westerse democratie. (Die machtswissels zijn tussen verschillende democratieën onderling niet gesynchroniseerd, zodat in het Europese Parlement de onderlinge verhoudingen links rechts rood groen blauw enzoverder ongeveer dezelfde blijven.)
Oorzaak van de onvrede is eigenlijk de hoogmoed van de kiezer. Hij is beter opgeleid en denkt daarom dat hij het beter kan. Wanneer hij dan zelf in de politiek stapt, blijkt dit wel te kloppen zolang hij in de oppositie blijft, maar wordt hij machthebber, is hij met zekerheid verbrand na vier jaar. De media spelen hierin een belangrijke rol. Natuurlijk verdient de politieker een opdoffer als er sprake is van corruptie. Maar verdient hij dit ook indien hij eerlijk geprobeerd heeft het onmogelijke waar te maken? De politiek heeft haar greep op de gebeurtenissen verloren en is de speelbal geworden van ratingbureaus en media-incidentjes. Politiek is vandaag dus een uiterst demotiverende opgave, tenminste voor diegenen die het wél goed voorhebben.
Maar het gevolg is wel dat de nationale democratieën geen lange termijn beleid kunnen voeren zonder door de kiezer afgestraft te worden. Dat verklaart het falen van de overheid op de lange termijn uitdagingen: vergrijzing - sanering financiën - mobiliteit, enzoverder. Vraag is dus of wij kiezers ons stemgedrag niet moeten herzien om de democratie te redden?
Foto: Alexandros Michailidis / Shutterstock.com
Geen opmerkingen:
Een reactie posten