Ten eerste was ik me onvoldoende bewust van de impact van Napoleons veroveringen. Ik wist nochtans wel hoe het ancien régime verdwenen was, hoe doopregisters vervangen werden door burgerlijke registers en hoe maten en gewichten gestandardiseerd werden. Maar ook het ganse kadaster, met straatnamen en nummers, werd bijvoorbeeld in die tijd ingevoerd. Kortom de ganse samenleving onderging een enorme rationalisatie die tot op de dag van vandaag zijn nut bewijst. En natuurlijk was er ook een kentering in het denken.
Ten tweede was ik me onvoldoende bewust van de schaal van het gebeuren. Het was een echt wereldgebeuren, Er was de impact op de kolonies: de gebeurtenissen in Midden- en Zuid-Amerika, rond de Middellandse Zee, in het Midden-Oosten enzoverder. Vele landen kregen toen hun huidige gedaante.
Ten derde wordt het duidelijk hoe in die tijd een breuklijn ontstond die ook nu nog dwars door Europa loopt en die zich nog altijd doet gevoelen in de politiek. Die breuklijn draait rond het delicate evenwicht tussen links en rechts, tussen ratio en gevoel, tussen Verlichting en Romantiek, tussen patriotisme en nationalisme, tussen vrijheid en verantwoordelijkheid, tussen bescherming van de zwakke en beloning van de verdienstelijke, enzoverder. Het zijn de eeuwige thema's van onze politiek. De Europese Unie blijft hier een echt lappendeken.
Het boek ontlokt bij mij wel de vraag of we niet toe zijn aan een nieuwe rationalisatiegolf, zeg maar een nieuwe tabula rasa. Niet dat ik naar een nieuwe chaos verlang, maar soms snakken politiek en economie naar een herschikking van de kaarten, omdat het oude systeem zich volledig vastrijdt in de modder van haar eigen logica. Natuurlijk zijn er bij zo'n omwenteling altijd winnaars en verliezers.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten