De waan van de dag

Toen Mozes na een kort oponthoud van de berg kwam, vond hij zijn volk in aanbidding voor een gouden kalf. Zonder leiderschap blijkt het volk altijd geneigd tot de gekste obsessies en de gekste hypes.

Dat is bij ons ook zo. Een jaar geleden bevonden ons in de Corona-gekte. Nu bevinden we ons in de energie-gekte. (In de 17de eeuw hebben we een tulpengekte gekend.) Wat zijn de gemeenschappelijke kenmerken van die gektes? Ten eerste, er kan nauwelijks over iets anders gepraat worden in de media. Het probleem is zo ernstig dat nu alle middelen ingezet moeten worden om het op te lossen. Dat verergert het probleem want speculanten jagen de prijzen van schaarse goederen (vaccins, gas, tulpen) veel verder de hoogte in dan nodig. Ten tweede, men interviewt experten maar hun mening wordt nauwelijks serieus genomen, want na de experten komen enkele ongeletterden van het marktplein aan het woord en die beweren dat het allemaal onzin is.

Ten derde, de overheid moet met een oplossing komen maar kan het niet zonder de medewerking van alle burgers. Er wordt beroep gedaan op burgerzin maar een minuscule groep lawaaimakers komt op TV vertellen dat de individuele vrijheid in gevaar is. Dat je je individuele vrijheid zou kunnen gebruiken om burgerzin te tonen, daar heeft niemand aan gedacht want de mensen zijn slecht. Om dat laatste te illustreren, brengt de pers enkele wanpraktijken in beeld. Ergens op deze blauwe planeet heeft iemand een Coronafeestje gebouwd of energie verspild en iedereen moet dat zien in een filmpje op Twitter. Daarna wordt een bekende politicus gevonden die geen burgerzin getoond heeft. Barbertje moet hangen. De zoveelste dreun voor het twijfelachtig gezag van de overheid. Na verloop van tijd geloven de gemiddelden van geest in een of ander complot achter de schermen.

Met de waan van de dag kunnen enkele landgenoten aardig hun brood verdienen. Speculanten kunnen gas inkopen en weer verkopen als de prijs zijn piek bereikt heeft. Journalisten kunnen artikels schrijven zonder buiten te komen. Allerlei raadgevers en gespecialiseerde advocaten treden voor het voetlicht. Ergens wrijft een populistisch politicus zich vrolijk in de handen omdat alles zo slecht gaat. De overheid moet de gaten in het schip dichten met de belastingen die u en ik betalen op onze arbeid. Hebt u ook het gevoel dat u in het ootje genomen wordt? Dit is geen complottheorie. We doen het allemaal samen, en het gaat helemaal vanzelf.

Don’t watch the news, look for beauty 

Afbeelding: The Hay Wain by Hieronymus Bosch or workshop - Anthony Bond [et al.] (2005) Self portrait. Renaissance to contemporary, London: National Portrait Gallery, ISBN 978-1855143579, fig. 44., Public Domain, https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=11862696